انگشت مکیدن در کودکان عادتی طبیعی است یا نشانه‌ای از اضطراب؟
انگشت مکیدن کودکان، یکی از عاداتی است که اکثر والدین را نگران می‌کند.
اما آیا می‌دانستید که مکیدن انگشت شست در کودکان تا یک سن خاصی، طبیعی و جزو غرایزشان است؟!
پس اگر کودک شما تا یک سالگی به مکیدن انگشت خود می‌پردازد، نیازی نیست که نگران باشید و این امر طبیعی است.
منتها اگر پس از گذر از این دوره و در سنین 2 تا 4 سالگی، مکیدن انگشت توسط کودک ادامه یافت و تشدید شد باید به دنبال دلیل آن باشید.
دلایل مکیدن انگشت کودکان بسیار است و باید کودک خود را به‌خوبی در نظر بگیرید و ببینید در چه شرایطی به مکیدن انگشت می‌پردازد.
پس از اینکه متوجه شدید مکیدن انگشت شست در کودکان نشانه چیست، می‌توانید با استفاده از یکسری راهکارها که به شما خواهیم گفت، این عادت را از سر کودکتان بیندازید.
پس در ادامه همراه ما باشید تا شما را با علت مکیدن انگشت شست در کودکان، راهکارها، عوارض و زمان مراجعه به دکتر آشنا کنیم.
پیشنهاد می‌کنیم که دوره شاه کلید پلاس را با مراجعه به صفحه‌ی دوره تربیت فرزند تهیه نمایید تا بتوانید کودک خود را به‌درستی تربیت کنید.
آیا انگشت مکیدن کودکان طبیعی است؟
مکیدن انگشت تا سن یک سالگی: بی‌خطر و طبیعی!
مداخله به‌موقع و اصولی: ریشه‌یابی علت انگشت مکیدن کودکان
بررسی دلایل مکیدن انگشت دست در کودکان
معرفی 7 راهکار مقابله با انگشت مکیدن کودکان
عوارض مکیدن انگشت توسط کودک چیست؟
چه زمانی باید برای کنترل مکیدن انگشت کودکان به پزشک مراجعه کرد؟
کلام آخر: آیا می‌توان انگشت مکیدن کودکان را متوقف کرد؟
انگشت مکیدن کودکان در شیرخوارگی، یک نیاز مهم است.
از این رو همه‌ی روانشناسان معتقدند که اگر این نیاز به‌صورت درست و اصولی ارضا نشود، کودک به شکل افراطی و به روش‌های مختلفی به برطرف کردن این نیاز خود اقدام می‌کند.
اما مکیدن انگشت شست در کودکان نشانه چیست؟
مکیدن انگشت توسط کودک، یک رفتار کاملاً غریزی و طبیعی است که می‌تواند نشانه گرسنگی، خستگی، ناراحتی، اضطراب و نیاز به آرامش، خارش لثه در مراحل رشد دندان و یا حتی کشف بدن باشد.
در حقیقت مکیدن انگشت شست در کودکان به آن‌ها کمک می‌کند تا احساسات ناخوشایند خود را کنترل کنند و آرام شوند.
اما تا چه سنی، عادت مکیدن انگشت کودک طبیعی است؟ در ادامه خواهیم گفت!
همان‌طور که گفتیم مکیدن انگشت توسط کودک، یک امر غریزی است که نیاز به نگرانی ندارد اما تا چه زمانی؟
واقعیت این است که تا سن یک سالگی، مکیدن انگشت شست در کودکان عادی است و به مرور زمان و خودبه‌خود رفع و متوقف می‌شود.
به همین دلیل در این دوران، نیاز است که والدین روی فرزند پروری اصولی کار کنند تا دل‌بستگی فرزندشان ایمن شود و نیاز به مکیدن انگشتان در او به روش صحیح رفع شود.
به طور مثال در صورت نیاز بیشتر نوزاد به مکیدن انگشتان، تحت نظر پزشک به او پستانک دهند.
اما اگر انگشت مکیدن کودکان با این کار نیز برطرف نشد، چه باید کرد؟ در ادامه با ما باشید تا به بررسی این موضوع بپردازیم.
گاهی انگشت مکیدن کودکان به یک عادت تبدیل می‌شود و حتی پس از یک سالگی و عبور از دوره نوزادی نیز ادامه پیدا می‌کند و ممکن است تا سنین 2 تا 4 سالگی نیز طول بکشد.
گفتیم که این عادت، معمولاً با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند اما اگر همچنان پس از 4 سالگی نیز ادامه داشته باشد، عوارضی را به دنبال دارد که باید مداخلات درمانی صورت پذیرد.
می‌دانید که ترک عادات ناپسند و نامناسب در سنین کمتر، راحت‌تر است. از طرفی هر چه مکیدن انگشت شست در کوکان بیشتر طول بکشد، ترک این کار برای او دشوارتر می‌شود.
به همین دلیل بهتر است که والدین هر چه زودتر به فکر ترک عادت مکیدن انگشت کودک باشند.
اغلب والدین با مشاهده‌ی مکیدن انگشت توسط کودک، نگران می‌شوند و نمی‌دانند که باید چه واکنشی نشان دهند.
شایان ذکر است که انگشت مکیدن در کودکان، یک عادت رایج است که اکثر اوقات برای کاهش استرس و کسب آرامش انجام می‌شود.
بنابراین بهترین راه حل برای جلوگیری از مکیدن انگشت شست در کودکان، پیدا کردن و کشف منبع استرس کودک است.
بارها دیده شده است که با رفع اضطراب و ناراحتی، مکیدن انگشت توسط کودک به کلی از بین می‌رود و با پیدایش ناراحتی، این عادت دوباره برمی‌گردد.
از این رو نقش خانواده در شکل‌گیری رفتارهای کودک، بسیار پررنگ است و در شیوه روبرو شدن او با مسائل و فراز و نشیب‌های زندگی تأثیر بسزایی دارد.
یکسری مسائل هستند که زمینه‌ساز و دلیل ایجاد فشار، نگرانی و عصبانیت بیش از حد در کودک هستند که در قسمت زیر به معرفی این موارد پرداخته‌ایم و والدین باید به این موارد توجه کنند:
اگر کودک نتواند این مشکلات و چالش‌ها را حل کند، فشار زیادی به او وارد می‌شود و این فشار باعث می‌شود که مضطرب شود.
به همین دلیل ممکن است که کودک برای آرام کردن خود، رهایی از اضطراب و تخلیه هیجانات به مکیدن انگشت روی آورد.
با توجه به اثرات نامطلوب عادت انگشت مکیدن کودکان و پیامدهایی که می‌تواند زندگی آن‌ها را تا بزرگ‌سالی تحت تأثیر قرار دهد، والدین باید اطلاعات کافی نسبت به دلایل مکیدن انگشت و راه‌های مدیریت آن داشته باشند.
بنابراین ریشه‌یابی این مسئله، اهمیت زیادی دارد و لازم است والدین برای یک مدت، فرزند خود را تحت نظر داشته باشند و ببینند که در چه مواقعی انگشتان خود را می‌مکد.
به‌عنوان مثال:
حال که متوجه شدید مکیدن انگشت شست در کودکان نشانه چیست، در ادامه نیز همراه ما باشید تا به بررسی مهم‌ترین علل این اتفاق بپردازیم.
احتمالاً می‌دانید که کودکان تا چه حد ازنظر احساسی، آسیب‌پذیر هستند و این طرز رفتار پدر و مادر است که به کودک احساس ارزشمندی یا بی‌ارزشی را منتقل می‌کند.
متأسفانه در اغلب اوقات انگشت مکیدن کودکان تحت تأثیر رفتار پدر و مادر، خواهر و برادر، دوستان، اقوام و آشنایان و حتی اشخاص غریبه به یک عادت تبدیل می‌شود. چرا؟
زیرا این افراد به هر شکل و با هر ترفندی که به ذهنشان می‌رسد، می‌خواهند که کودک را از مکیدن انگشتانش باز دارند و این موضوع درنهایت موجب ناراحتی، شرم و عصبانیت در کودک می‌شود.
درنتیجه‌ی این اعمال، عزت‌نفس کودک را از او می‌گیرند و باعث می‌شوند که کودک، خود را باارزش نداند و به‌تدریج تصور کند که آدم بدی است و چیز جالبی برای عرضه ندارد.
به همین دلیل، حتماً باید والدین با ریشه و سپس دلایل مکیدن انگشت دست در کودکان آشنا شوند تا بتوانند راهکار مناسبی برای رفع این عادت پیدا کنند.
از این رو در ادامه به معرفی مهم‌ترین دلایل مکیدن انگشت کودکان می‌پردازیم:
یکی از مهم‌ترین نیازهای روانی که باید در دوران کودکی برآورده شود نیاز به توجه، محبت و عشق بی قید و شرط است.
با توجه به این موضوع، کودکانی که مورد غفلت و بی‌توجهی قرار می‌گیرند و احساس ناامنی را تجربه می‌کنند، بیشتر به عادات ناپسند روی می‌آورند که یکی از این عادات نیز مکیدن انگشت توسط کودک است.
والدینی که نسبت به اصول فرزند پروری آگاهی ندارند و پاسخگوی نیازهای اساسی فرزندشان به روش صحیح نیستند، قوانین و مقررات متعدد و نامتناسب برای کودک مشخص می‌کنند.
منظور از قوانین نامناسب چیست؟
به طور مثال کودک خود را به‌صورت مداوم و با روش‌های نادرست، تنبیه می‌کنند و در ارتباط با فرزندشان از تحقیر، تهدید، توهین، ناسزا، مقایسه، قضاوت، تمسخر و برچسب زدن بهره می‌برند.
متأسفانه کودک در این شرایط، بیشتر تحت تأثیر آسیب‌های روانی مختلف ازجمله اضطراب قرار می‌گیرد.
خانواده‌هایی که تعارض و اختلاف، بحث و مشاجره یا برخوردهای فیزیکی در آن‌ها زیاد است و ارتباط گرم و صمیمی در بین اعضا وجود ندارد، محیطی پر تنش و پراسترس و عاری از آرامش برای کودک ایجاد می‌کنند.
همان‌طور که گفتیم یکی از دلایل مکیدن انگشت دست در کودکان، اضطراب و استرس بود و این ناهنجاری‌ها موجب می‌شوند که انگشت مکیدن به یک عادت در کودک تبدیل شود.
رویدادها و تغییرات مهم مانند قطع شیر، حذف پوشک، اضافه شدن فرزند جدید به خانواده، جدا کردن اتاق خواب، تغییر محل زندگی، شروع مهدکودک و موارد مشابه، می‌توانند کودک را تحت فشار و استرس شدید قرار دهند.
برخی کودکان در مورد احساسات آموزش ندیده‌اند، الگوی مناسبی ندارند و نمی‌دانند در هنگام بروز احساسات ناخوشایندی مانند خشم، ناراحتی، ترس و اضطراب چه کار کنند و چطور آن‌ها را بروز دهند.
به همین دلیل خود را به شیوه‌های نادرست تسکین می‌دهند که یکی از این شیوه‌های غلط، انگشت مکیدن توسط کودک است.
کودکانی که هیچ سرگرمی و برنامه مشخصی ندارند و در اغلب اوقات بیکار هستند، بیشتر از سایر کودکان انگشت می‌مکند.
گاهی کودکان از همسالان خود الگو می‌گیرند و انگشت مکیدن را تقلید می‌کنند.
بنابراین یک علت مکیدن انگشت شست در کودکان، می‌تواند مشاهده و تقلید از همسالانشان باشد.
انگشت مکیدن کودکان، ممکن است بدون هیچ علت خاصی از سنین نوزادی شروع شود و به مرور زمان به یک عادت تبدیل شود.
مشاهده کردید که دلایل مکیدن انگشت دست در کودکان، بسیار گسترده است و می‌تواند به موضوعات مختلفی وابسته باشد.
بنابراین شما حتماً باید در مرحله اول به پیدا کردن دلایل مکیدن انگشت کودکان بپردازید و نباید سعی کنید که بدون هیچ آگاهی و کمک متخصص، این عادت را در او تغییر دهید.
از این رو در ادامه به بررسی یکسری راهکارها می‌پردازیم تا بتوانید به کمک این موارد، عادت مکیدن انگشت توسط کودک را رفع کنید.
در بخش قبلی مشاهده کردید که دلایل مکیدن انگشت توسط کودک بسیار گسترده است.
به همین دلیل راهکارهای مقابله با مکیدن انگشت شست در کودکان نیز به همان اندازه متفاوت است و روش‌های مختلفی را برای از بین بردن این عادت در کودکان باید در پیش بگیرید.
از این رو در این بخش به معرفی و بررسی مهم‌ترین راهکارهای مدیریت و یا حذف عادت مکیدن انگشتان در کودکان می‌پردازیم:
همه ما به توجه و دوست داشته شدن نیازمندیم و این نیاز در کودکان از اهمیت بیشتری برخوردار است.
منتها گاهی والدین، پیامهایی را با رفتار و حرف‌هایشان به کودکان منتقل می‌کنند که به آن‌ها احساس ناکافی بودن یا دوست داشتنی نبودن می‌دهد.
به همین دلیل لازم است که والدین فارغ از همه‌ی ویژگی‌های خوشایند و ناخوشایندی که فرزندانشان دارند، آن‌ها را همان‌گونه که هستند دوست بدارند.
بنابراین به پدر و مادرها توصیه می‌شود که برای تقویت این حس و بهبود ارتباط با فرزندان، روزانه زمانی را به بازی و فعالیت مشترک و تعامل با کودک خود بپردازند.
همچنین از محبت کلامی و فیزیکیِ به اندازه و متناسب با سن کودک غافل نشوند.
پس اگر می‌خواهید انگشت مکیدن کودکان را برطرف کنید، ابتدا بهتر است که به شیوه‌ی محبت و عشق‌ورزی خود دقت کنید.
کودکان با دفترچه راهنما به دنیا نمی‌آیند و لازم است برای تربیت آن‌ها به روش‌های نوین، اصولی و علمی فرزند پروری آگاه باشید تا از آسیب‌های روحی و روانی به آن‌ها پیشگیری کنید.
خانواده اولین، مهم‌ترین و تأثیرگذارترین محفلی است که کودک در آن رشد می‌کند. بنابراین سبک ارتباطی والدین و سایر اعضای خانواده، روش حل تعارضات و صمیمیت و آرامش حاکم در خانواده بر سلامت روان کودک تأثیر بسزایی دارد.
بنابراین اگر مشاهده کردید که مکیدن انگشت شست توسط کودک به یک عادت تبدیل شده است، بهتر است که تعارضات بین اعضای خانواده را بررسی و حل نمایید تا آرامش را برای کودک فراهم کنید.
هرگونه تغییر ناگهانی برای کودکان، می‌تواند به‌منزله یک بحران باشد. بنابراین پیش از ایجاد هر یک از تغییرات مهم در زندگی کودک، لازم است که او را ازلحاظ ذهنی آماده و به‌تدریج با تغییرات مواجه کنید.
در مواجه با تغییرات مهم، نه‌تنها ممکن است که کودک به مکیدن انگشت روی آورد بلکه احتمال ایجاد پرخاشگری و لجبازی در رفتارهای او نیز وجود دارد.
از این رو اگر کودک شما نیز با ایجاد تغییرات به پرخاشگری روی آورده است، پیشنهاد می‌کنیم مطلب “مدیریت پرخاشگری در کودکان” را مطالعه کنید.
یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که کودکان باید یاد بگیرند، شناخت احساسات مختلف و شیوه صحیح ابراز آن‌ها است.
به‌عنوان مثال اگر کودکتان در سنینی است که می‌توانید، یکسری آموزش‌هایی مانند تکنیک‌های تنفسی را به او بیاموزید پس حتماً این کار را بکنید تا در مواقع اضطراب به سراغ این تکنیک برود.
به این ترتیب مکیدن انگشت توسط کودک به شکل چشمگیری کاهش پیدا می‌کند چرا که او، می‌تواند مشکلاتی مانند اضطراب خود را به یک روش اصولی حل کند.
داشتن روتین مشخص و متناسب با سن و توانمندی‌های کودک علاوه بر اینکه به زندگی او نظم می‌دهد، اوقات او را نیز به شکل مفیدی پر می‌کند.
درنتیجه کودک از بیکاری و بی‌حوصلگی به سمت رفتارها و عادات نادرست کشیده نمی‌شود.
آموزش غیرمستقیم مانند قصه‌گویی، خواندن کتاب و اجرای نمایش می‌تواند بدون اینکه در کودکان مقاومت ایجاد کند، آن‌ها را با پیامدهای رفتارشان آشنا کند و راه‌حل‌هایی شگفت‌انگیز را برای مقابله به آن‌ها بیاموزد.
عدم توجه به رفتارهای نادرستی مثل انگشت مکیدن و توجه به رفتارهای درستی مثل گفتن این جمله که “من الآن ناراحت/ نگران/ عصبانی هستم” و تشویق کودک به ابراز احساساتش، به مرور زمان می‌تواند باعث کاهش عادت مکیدن انگشت کودک شود.
همچنین پرت کردن حواس، ایجاد جذابیت و سرگرمی و مشغول کردن دست کودک با ابزارهایی مثل فیجت (ابزارهای سرگرم‌کننده و ضد استرس) و یا فعالیت‌های دست ورزی مانند نقاشی کشیدن، خمیربازی و گِل بازی علاوه بر کاهش اضطراب، می‌تواند موجب کاهش عادت انگشت مکیدن کودکان نیز شود.
متأسفانه برخی از والدین برای کاهش این عادت، از روش‌های آسیب‌رسان مانند تلخک و لاک تلخ، فلفل و سایر مواردی از این دست برای جلوگیری از مکیدن انگشت توسط کودک استفاده می‌کنند.
همچنین بعضی از والدین، کودک را مورد تحقیر و تمسخر قرار می‌دهند و یا او را تنبیه می‌کنند.
باید به شما گوشزد کنیم که چنین رفتارهایی نه‌تنها موجب کاهش عادت مکیدن انگشت شست در کودکان نمی‌شوند، بلکه اضطراب آن‌ها را نیز افزایش می‌دهند و موجب تشدید و تقویت این رفتار می‌شوند.
بنابراین لازم است والدین با بهره‌گیری از آموزش‌های اصولی فرزند پروری، از روش‌های سودمند و مؤثر درزمینهٔ کاهش عادت انگشت مکیدن استفاده کنند تا سلامت روان فرزند خود را به مخاطره نیندازند.
حال که با راهکارهای مدیریت مکیدن انگشت توسط کودک آشنا شدید، در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم که مکیدن انگشت در کودکان چه عوارضی دارد؟
انگشت مکیدن کودکان جدای از اینکه ممکن است به یک عادت بد تبدیل شود و حتی تا نوجوانی نیز ادامه پیدا کند، یکسری عوارض فیزیکی نیز دارد.
این عوارض جسمی بیشتر مربوط به فک و دهان می‌شود و از مهم‌ترین آن‌ها، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
علاوه بر این مکیدن انگشت توسط کودک، ممکن است منجر به ورود انواع آلودگی و میکروب بیماری‌زا به دهان او شود و مدام در معرض بیماری‌های مختلف میکروبی قرار بگیرد.
مشاهده می‌کنید که مکیدن انگشت کودکان دارای عوارض مختلفی است که اگر از یک سنی به بعد توسط راهکارهایی که به شما ارائه کردیم، رفع نشود حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.
از این رو در ادامه به شما خواهیم گفت بهترین زمان برای مراجعه به پزشک چه موقع است.
مکیدن انگشت کودکان تا زمانی که دندان‌های دائمی آن‌ها شکل نگرفته‌اند، نگران‌کننده نیست.
اما اگر مدت طولانی است که کودکتان انگشتان خود را می‌مکد و درمان‌ها و راهکارهایی که ارائه دادیم نیز کارساز نبودند و یکسری عوارض مانند مواردی که در بخش قبلی ذکر کرده‌ایم را در کودکتان مشاهده می‌کنید پس وقت آن است که به دکتر مراجعه نمایید.
بنابراین اگر فک و دهان کودکتان دچار تغییر شده است، باید به دندان‌پزشک مراجعه کنید و اگر فرزندتان در گفتار خود مشکل دارد، باید تحت گفتاردرمانی قرار بگیرد.
همچنین در صورتی که سن کودکتان از 4 سال گذشته است و نه‌تنها عادت مکیدن انگشت کودک متوقف نشده بلکه بدتر هم شده است حتماً باید به روانشناس کودک مراجعه کنید.
در این مطلب به بررسی انگشت مکیدن کودکان پرداختیم و متوجه شدید که دلایل مکیدن انگشت دست در کودکان بسیار است.
منتها وقتی متوجه شوید که مکیدن انگشت شست در کودکان نشانه چیست، به‌راحتی می‌توانید جلوی این کار را بگیرید.
ما سعی کردیم در این مطلب برای متوقف کردن مکیدن انگشت توسط کودک، بیش از 5 راهکار را به شما ارائه دهیم تا بدون مراجعه به پزشک از مکیدن انگشتان در کودکان جلوگیری کنید.
اما گاهی اوقات، نمی‌توان عادت مکیدن انگشت کودک را در خانه و با استفاده این راهکارها متوقف کرد و نیاز است که به متخصص مراجعه کنید.
همچنین در مورد عوارض مکیدن انگشت توسط کودک نیز صحبت کردیم و متوجه شدید که این عادت، عوارض زیادی دارد و حتی ممکن است فرم صورت کودک را نیز تغییر دهد.
بنابراین پیشنهاد ما این است که اگر نتوانستید علت مکیدن انگشت شست در کودکان را شناسایی کنید و یا متوجه عامل این عادت شدید اما هر راهکاری را که پیش بردید به بن‌بست خوردید پس حتماً به متخصص مراجعه کنید.
زهرا قانع، روان درمانگر، روانشناس و مشاور کودک، دارای مدرک کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی از دانشگاه تهران.
زهرا قانع، روان درمانگر، روانشناس و مشاور کودک، دارای مدرک کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی از دانشگاه تهران.
دوره ی جامع فرزند پروری شاه کلید، آموزش لحظه به لحظه رفتار با کودک از بدو تولد تا ده سالگی را به شما آموزش می دهد. این دوره خصوصیات زیر را دارد:
