آموزش خود مراقبتی به کودکان

آموزش خود مراقبتی به کودک چیست؟

آموزش خودمراقبتی به کودکان، فرآیندی است که کودکان طی آن با کسب مهارت‌های لازم در زمینه‌های زیر توانمند می‌شوند:

• نیازها، احساسات و محدودیت‌های خود را بشناسند
• از سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی خود مراقبت کنند
• در مواجهه با چالش‌ها تصمیمات آگاهانه بگیرند
• در نهایت از بروز مشکلات پیشگیری کنند و کیفیت زندگی خود را ارتقاء دهند

این مهارت‌ها شامل موارد زیر است:

• بهداشت فردی
• تغذیه سالم
• فعالیت بدنی
• مدیریت احساسات
• مهارت‌های اجتماعی
• تعیین حد و مرز
• شناخت بدن

هدف این آموزش‌ها، توانمندسازی کودکان برای مراقبت از خود در برابر آسیب‌ها و چالش‌های زندگی است.

آموزش خود مراقبتی به کودکان 2 تا 12 سال

ادراک کودکان در سنین مختلف متفاوت است.

بنابراین لازم است که در هر سن، آموزش مناسب به همان سن را به کودک ارائه دهیم:

1- آموزش خودمراقبتی برای کودکان ۲ تا ۴ سال

در سنین ۲ تا ۴ سالگی، کودکان در حال کشف بدن خود و محیط اطرافشان هستند.

آموزش خودمراقبتی در این دوره، بر پایه‌های اساسی تمرکز دارد.

کودکان باید نام صحیح اعضای بدن خود را یاد بگیرند و با مفهوم حد و مرزهای شخصی آشنا شوند.

آموزش حریم و تأکید بر اینکه بدن آن‌ها متعلق به خودشان است، بسیار مهم است.

آموزش قوانین ایمنی ساده مانند عدم نزدیک شدن به وسایل خطرناک، دست نزدن به پریز برق و عدم نزدیک شدن به اجاق گاز روشن نیز در این مرحله ضروری است.

آموزش بهداشت ابتدایی مانند شستن دست‌ها قبل از غذا خوردن و بعد از رفتن به دستشویی هم بسیار مهم است.

2- آموزش خود مراقبتی برای کودکان ۵ تا ۷ سال

در سنین 5 تا 7 سالگی، کودکان در حال گسترش دایره اجتماعی خود هستند و مفاهیم پیچیده‌تری را درک می‌کنند.

در این دوره آموزش خودمراقبتی باید بر تقویت مهارت‌های اجتماعی، افزایش آگاهی از خطرات احتمالی و آموزش نحوه محافظت از خود تمرکز کند.

کودکان باید یاد بگیرند که چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنند، احساسات خود را بیان کنند و در صورت بروز مشکل، از بزرگسالان مورد اعتماد خود کمک بگیرند.

آموزش حفظ اطلاعات شخصی مانند آدرس و شماره تلفن و آموزش نحوه برخورد با غریبه‌ها و افراد مشکوک نیز اهمیت زیادی دارد.

در این سنین تقویت مهارت «نه» گفتن در برابر درخواست‌های نامناسب، حتی از سوی آشنایان، ضروری است.

همچنین آموزش بهداشت فردی به صورت کامل‌تر، شامل مسواک زدن صحیح، حمام کردن منظم و رعایت نکات بهداشتی در مدرسه، به کودکان کمک می‌کند تا سلامت جسمی خود را حفظ کنند.

3- آموزش خودمراقبتی برای کودکان ۸ تا ۱۰ سال

در سنین ۸ تا ۱۰ سالگی، کودکان وارد مرحله‌ای می‌شوند که در آن، مفاهیم پیچیده‌تری از خودمراقبتی را درک می‌کنند.

در این دوره، آموزش امنیت شخصی و تعیین مرزهای مشخص برای بدن اهمیت ویژه‌ای دارد.

کودکان باید بدانند که اختیار کامل بدنشان را دارند و می‌توانند در برابر رفتارهای نامناسب دیگران، حتی آشنایان، «نه» بگویند.

علاوه بر این آموزش ایمنی آنلاین و آگاهی از خطرات فضای مجازی نیز ضروری است.

کودکان باید یاد بگیرند که اطلاعات شخصی خود را در اینترنت به اشتراک نگذارند و از برقراری ارتباط با افراد ناشناس خودداری کنند.

در این سنین تقویت مهارت‌های اجتماعی مانند حل مسئله، مدیریت تعارضات و برقراری ارتباط مؤثر با دیگران نیز مهم است.

4- آموزش خود مراقبتی برای کودکان ۱۱ و ۱۲ سال

در سنین ۱۱ و ۱۲ سالگی، کودکان در آستانه نوجوانی قرار می‌گیرند و با تغییرات جسمی، روانی و اجتماعی قابل توجهی روبرو می‌شوند.

در این دوره آموزش خودمراقبتی باید بر آمادگی برای این تغییرات، مدیریت استرس‌های ناشی از بلوغ و تقویت مهارت‌های تصمیم‌گیری تمرکز کند.

آموزش مفهوم فشار همسالان و توانایی «نه» گفتن در برابر رفتارهای نامناسب گروهی، بسیار مهم است.

کودکان باید یاد بگیرند که مسئولیت تصمیمات و اعمال خود را بر عهده بگیرند و در مواجهه با چالش‌ها، از منابع حمایتی مناسب استفاده کنند.

آموزش مفاهیم رضایت، احترام متقابل و روابط سالم، به کودکان کمک می‌کند تا در روابط خود با دیگران، مرزهای مشخصی تعیین کنند.

همچنین استفاده از کمک حرفه‌ای مانند مراجعه به روانشناسان، به کودکان کمک می‌کند تا در صورت نیاز تکیه‌گاه حمایتی مناسبی داشته باشند.

آموزش خود مراقبتی جنسی به کودکان

آموزش خود مراقبتی به کودکان در زمینه مراقبت‌های جنسی، فرآیندی است که طی آن، کودکان با مفاهیم مربوط به بدن و روابط سالم و ایمنی جنسی آشنا می‌شوند.

هدف از این آموزش، توانمندسازی کودکان برای محافظت از خود در برابر آزار جنسی و ایجاد روابط سالم در آینده است.

مفاهیم کلیدی در آموزش خودمراقبتی جنسی باید به آن‌ها توجه شود عبارتند از:

1- شناخت بدن

همانطوری که بالاتر نیز گفتیم آموزش شناخت بدن به کودکان، شامل یادگیری نام صحیح و علمی اعضای بدن، از جمله اندام‌های جنسی و درک تفاوت‌های بین بدن دختران و پسران است.

هدف این آموزش، ایجاد آگاهی در کودکان نسبت به بدن خود و تقویت حس مالکیت بر آن است.

تأکید بر اینکه بدن هر فرد متعلق به خودش است، به کودکان کمک می‌کند تا احساس امنیت و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند و از خود در برابر هرگونه سوءاستفاده محافظت کنند.

2- حد و مرزهای شخصی

آموزش حد و مرزهای شخصی به کودکان، شامل توضیح مفهوم لمس‌های ایمن و ناایمن و تأکید بر حق «نه» گفتن در برابر هر نوع لمس ناخواسته است.

کودکان باید بدانند که هیچ‌کس حق ندارد به بدن آن‌ها دست بزند یا آن‌ها را مجبور به انجام کارهایی کند که دوست ندارند.

این آموزش به کودکان کمک می‌کند تا مرزهای مشخصی برای خود تعیین کنند و از خود در برابر آزار جنسی محافظت کنند.

در همین راستا می‌توانید به وبینار رایگانی که برایتان آماده کرده‌ایم مراجعه کنید.

در این وبینار مسائلی از جمله تربیت جنسی کودک، حریم و مواردی از این دست به صورت مفصل بررسی شده‌اند.