آموزش مقابله با قلدری در مدرسه

قلدری دقیقاً چیست؟

قلدری یک نوع رفتار پرخاشگرانه است که مدام تکرار می‌شود.

در قلدری یک فرد یا گروهی از افراد از قدرت یا موقعیت خود استفاده می‌کنند تا به یک یا چند شخص زور بگویند و به او آسیب جسمی، روانی یا اجتماعی وارد کنند.

قلدری به صورت عمدی اتفاق می‌افتد و فرد قلدر می‌داند که شخص ضعیف‌تر از خود را اذیت می‌کند.

هدف قلدری ایجاد ترس، تحقیر و کنترل قربانی است و اغلب در محیط‌هایی مانند مدرسه، محل کار یا محیط‌های دیگر اجتماعی رخ می‌دهد.

همانطور که بالاتر نیز گفتیم، قلدری می‌تواند اثرات مخربی بر سلامت جسم و روان قربانی به خصوص کودکان داشته باشد.

انواع قلدری: از زور بازو تا زخم زبان

به طور کلی چند نوع قلدری وجود دارد که عبارتند از:

1- قلدری فیزیکی

این نوع قلدری، چهره‌ای خشن و آشکار دارد.

مشت و لگد، هل دادن، تخریب اموال و هرگونه آسیب جسمی، در این دسته قرار می‌گیرند.

هدف این نوع قلدری، ایجاد درد، ترس و آسیب فیزیکی در قربانی است.

2- قلدری کلامی

زخم‌های این نوع قلدری، گرچه نامرئی، اما بسیار دردناک‌اند.

توهین، تمسخر، تهدید و هرگونه کلام آزاردهنده، روان قربانی را هدف می‌گیرد.

هدف از قلدری کلامی، تحقیر و نابودی عزت نفس فرد است.

3- قلدری غیرمستقیم

این نوع قلدری، پنهان و پیچیده است.

هدف از قلدری غیرمستقیم، تخریب روابط اجتماعی و شهرت قربانی است.

شایعه‌پراکنی، طرد کردن، پخش دروغ و هرگونه رفتاری که باعث انزوای قربانی شود، در این دسته قرار می‌گیرد.

هدف، ایجاد درد و رنج عاطفی و اجتماعی در قربانی است.

البته این نوع قلدری اغلب در محیط‌های اجتماعی که افراد بزرگسال با هم در ارتباط هستند رخ می‌دهد و بین کودکان شیوع کمتری دارد.

راهکارهای مقابله با قلدری و زورگویی

در سطرهای بالایی گفتیم که قلدری در کودکان چند نوع دارد.

در ادامه می‌خواهیم 15 راهکار مختلف را ارائه دهیم که با کمک آنها می‌توانید مقابله با قلدری در مدرسه و یا هر محیط دیگری را به کودک خود یاد دهید.

1- تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس

عزت نفس و اعتماد به نفس، پایه و اساس مقابله با قلدری است.

کودکی که احساس ارزشمندی می‌کند و به توانایی‌های خودش باور دارد، کمتر تحت تاثیر آزار و اذیت دیگران قرار می‌گیرد.

برای تقویت این مهارت‌ها در فرزندتان او را همانطور که هست، با وجود نقاط ضعف و و قوتی که دارد، بپذیرید.

نقاط قوت او را شناسایی کنید و به او مسئولیت‌های متناسب با سنش بدهید.

به او فرصت اشتباه کردن بدهید، او را تشویق کنید که علایقش را دنبال کند و به او اطمینان دهید که شما همیشه از او حمایت می‌کنید.

برای آشنایی عمیق‌تر نیز می‌توانید به مطلب ” افزایش اعتماد به نفس در کودکان” مراجعه کنید.

2- آموزش مهارت‌های ارتباطی

مهارت‌های ارتباطی قوی، به فرزندتان کمک می‌کند تا بتواند احساسات خود را به درستی بیان کند، قاطعانه و محترمانه صحبت کند و در صورت لزوم، به دیگران نه بگوید.

برای آموزش این مهارت‌ها، با فرزندتان تمرین کنید که چگونه در موقعیت‌های مختلف صحبت کند، به او یاد دهید که چگونه به زبان بدن خود توجه کند و او را تشویق کنید که در فعالیت‌های گروهی شرکت کند.

3- آموزش مهارت‌های مربوط به حل مسئله

کودکی که مهارت‌های حل مسئله قوی دارد، می‌تواند در موقعیت‌های چالش‌برانگیز، راه‌حل‌های مناسب را پیدا کند و تصمیمات درست بگیرد.

برای آموزش این مهارت‌ها، با فرزندتان در مورد موقعیت‌های مختلف صحبت کنید، از او بخواهید که راه‌حل‌های مختلف را بررسی کند و او را تشویق کنید که از اشتباهاتش درس بگیرد.

در محتوای آموزشی “مهارت حل مسئله در کودکان” این موضوع را به صورت مفصل بررسی کرده‌ایم که می‌توانید به آن مراجعه کنید.

4- آموزش مهارت‌های مدیریت خشم

خشم، احساسی طبیعی است، اما اگر به درستی مدیریت نشود، می‌تواند منجر به رفتارهای پرخاشگرانه شود.

برای آموزش مهارت‌های مدیریت خشم، به فرزندتان بیاموزید که چگونه علائم خشم خود را شناسایی کند، چگونه قبل از واکنش نشان دادن، مکث کند و چگونه به شیوه‌ای سالم و سازنده، احساسات منفی خود را بروز دهد.

در مطلب “کنترل خشم کودکان” می‌توانید آموزش‌های مربوط به کنترل خشم را یاد گرفته و این مهارت را به کودک خود نیز یاد دهید.

5- آموزش شناسایی انواع قلدری

قلدری فقط شامل خشونت فیزیکی نمی‌شود، بلکه می‌تواند کلامی، اجتماعی و اینترنتی یا سایبری نیز باشد.

برای آموزش شناسایی انواع قلدری، با فرزندتان در مورد رفتارهای مختلف صحبت کنید.

می‌توانید مثال‌هایی از هر نوع قلدری ارائه دهید و به او یاد دهید که چگونه تفاوت بین قلدری و سایر رفتارهای پرخاشگرانه را تشخیص دهد.

6- آموزش راهکار نحوه واکنش به قلدری

وقتی فرزندتان مورد قلدری قرار می‌گیرد، مهم است که بداند چگونه واکنش نشان دهد.

به او بیاموزید که آرامش خود را حفظ کند، به شیوه جرات‌مندانه رفتار کند و در صورتی که همچنان رفتار قلدری ادامه یافت محل را ترک کند و از بزرگترها کمک بخواهد.

تمرین نقش‌آفرینی می‌تواند به او کمک کند تا در موقعیت‌های واقعی، واکنش مناسب را نشان دهد.

7- نشان دادن اهمیت گزارش کردن قلدری

بسیاری از کودکان، قلدری را پنهان می‌کنند، زیرا از واکنش دیگران می‌ترسند.

به فرزندتان تأکید کنید که قلدری را هرگز نباید پنهان کند و باید آن را به والدین، معلمان یا مشاوران مدرسه گزارش دهد.

به او اطمینان دهید که شما همیشه از او حمایت می‌کنید و به او کمک می‌کنید تا با این مشکل مقابله کند.

8- آموزش همدلی و احترام به دیگران

کودکی که همدلی و احترام به دیگران را یاد می‌گیرد، کمتر احتمال دارد که خودش قلدری کند یا قربانی قلدری شود.

به فرزندتان بیاموزید که با دیگران مهربان و محترم باشد، به تفاوت‌های آنها احترام بگذارد و در صورت نیاز، به آنها کمک کند.

9- آموزش استفاده ایمن از فضای مجازی

فضای مجازی، محیطی است که قلدری اینترنتی یا سایبری در آن اتفاق می‌افتد.

به فرزندتان بیاموزید که در فضای مجازی مراقب اطلاعات شخصی خود باشد، با افراد ناشناس صحبت نکند و در صورت مواجهه با قلدری سایبری، آن را گزارش دهد.

10- ایجاد محیط امن در خانه

خانه، باید مکانی امن و آرام برای فرزندتان باشد.

به او اطمینان دهید که شما همیشه از او حمایت می‌کنید و هر زمان که نیاز داشت، می‌تواند با شما صحبت کند. به حرف‌های او با دقت گوش دهید و به کودک خود نشان دهید که احساساتش برای شما مهم است.

11- برقراری ارتباط مستمر با مدرسه

با معلمان و مشاوران مدرسه در ارتباط باشید و از وضعیت فرزندتان در مدرسه مطلع شوید.

این کار به شما کمک می‌کند تا در صورت بروز مشکل، به سرعت آن را شناسایی و حل کنید.

12- آموزش نحوه دوست‌یابی

داشتن دوستان خوب، به فرزندتان کمک می‌کند تا احساس تعلق و حمایت کند.

به او کمک کنید تا دوستان خوبی پیدا کند و روابط اجتماعی سالمی برقرار کند.

برای کمک به فرزند خود در این زمینه توصیه می‌کنیم که مطلب “مهارت دوست یابی در کودکان” را مطالعه کنید.

13- آموزش اهمیت حفظ حریم شخصی

حریم شخصی، مرزهایی است که ما برای خودمان تعیین می‌کنیم.

به فرزندتان بیاموزید که به حریم شخصی خود و دیگران احترام بگذارد و اجازه ندهد کسی به حریم او تجاوز کند.

برای آشنایی بیشتر با مسئله بسیار مهم حریم، می‌توانید از وبینار رایگانی که برایتان ارائه کرده‌ایم، استفاده کنید.