از پوشک گرفتن کودک، یکی از دغدغههای مهم والدین است و نقطهی عطفی در زندگی کودک محسوب میشود.
از پوشک گرفتن، ممکن است هم برای والدین و هم کودک با استرس و اضطراب همراه باشد.
در حقیقت به دلیل اینکه مدتزمان زیادی است که کودک از پوشک استفاده میکند، حذف آن نسبت به سایر عادتها سختتر است.
بنابراین گرفتن پوشک از کودک در صورت عدم آگاهی والدین، میتواند چالشهای زیادی را به همراه داشته باشد.
اما چگونه کودک را از پوشک بگیریم تا کمترین چالش و آسیب را در پی داشته باشد؟ با کمک موارد زیر:
- آمادگی روانی والدین
- استفاده از دانش روانشناسی
- آمادگیهای جسمی و روانی کودک
- آگاهی از زمان و شیوهی مناسب از پوشک گرفتن کودک
چرا والدین نیز باید ازلحاظ روانی و روحی، آمادگی داشته باشند؟
زیرا نداشتن آمادگی روحی و روانی والدین و درگیریهای ذهنی متعدد، باعث کم شدن تحمل و صبر آنها میشود.
درنتیجه ممکن است زمان از پوشک گرفتن کودک طولانی شود و همراه با مشکلات زیادی باشد.
بنابراین قبل از اینکه بررسی کنید و ببینید که آیا کودک برای از پوشک گرفتن آماده است یا خیر؟ ابتدا شرایط روانی و روحی خود را بازبینی کنید.
با این کار، میتوانید در شرایط مناسب روانی و با آرامش و خونسردی و البته بهتدریج، روند گرفتن کودک از پوشک را طی کنید و او را نیز تحتفشار قرار ندهید.
حال که با نکات اصلی و اساسی آشنا شدید در ادامه همراه ما باشید تا به شما بگوییم چه زمانی برای از پوشک گرفتن کودک مناسب است و بهترین روش از پوشک گرفتن کودک کدام است؟
همچنین میتوانید با تهیهی دوره تربیت کودک، این مرحله از رشد کودک خود را با آموزش اصولی پشت سر بگذارید.
بهترین زمان برای از پوشک گرفتن کودک
بسیاری از والدین دربارهی بهترین زمان برای از پوشک گرفتن کودک سوال میپرسند اما چه زمانی، بهترین موقع برای این کار است؟
مسئلهای که قبل از هر چیز باید به آن توجه کنید، این است که برای شروع فرآیند و پروسه از پوشک گرفتن کودک باید تا زمان تکامل مغز او صبر کنید.
چرا؟ زیرا سیستم عصبی مرکزی، باید توان کنترل مثانه را پیدا کند.
در حقیقت تا قبل از تکامل مغز، مثانه و رودهها بهمحض پُر شدن بهصورت کاملاً غیرارادی تخلیه میشوند.
منتها بعد از حدود 28 ماهگی که مغز تکامل مییابد و اسفنکتر (Sphincter) قوی میشود، کودک میتواند متوجه خروج ادرار و مدفوع شود و بهصورت ارادی، آنها را کنترل کند.
بنابراین بهترین زمان، از پوشک گرفتن کودک دو ونیم ساله تا سه سال است.
منتها آنچه مهمتر از تعیین سن است، توجه به علائم و نشانههای آمادگی کودک برای خداحافظی با پوشک است.
با ما در ادامه همراه باشید تا دربارهی این علائم و نشانهها و شرایط مناسب از پوشک گرفتن صحبت کنیم.
بررسی 14 شرط لازم برای از پوشک گرفتن کودک
بهترین زمان برای از پوشک گرفتن کودک، وقتی است که او از آمادگیهای جسمی و روحی لازم برای این کار بهرهمند باشد و والدین نیز ازنظر روانی آماده باشند.
اما از کجا باید فهمید که زمان از پوشک گرفتن کودک، مناسب است؟ با در نظر گرفتن شرایط زیر:
- شرایط روحیِ مناسب والدین
- توانایی کنترل مثانه توسط کودک
- عدم ابتلا به اسهال یا یبوست کودک
- فضای امن و آرام و بدون تنش در منزل
- توانایی ادرار و مدفوع کردن کودک هنگام سرپا گرفتن
- احساس کردن ادرار و مدفوع قبل از خروج توسط کودک
- خشک ماندن پوشک کودک در شب به مدت 5 الی 6 ساعت
- باز کردن پوشک توسط کودک و ابراز ناراحتی و نارضایتی از پوشک شدن
- توانایی درآوردن و پوشیدن لباس زیر و شلوارهای راحت و بدون دکمه و زیپ
- عدم لجبازی و پرخاشگری شدید و وجود یک رابطه مؤثر بین کودک و والدین
- درک و پیروی از دستورات ساده مانند «بریم دستشویی» یا «شلوارت رو در بیار»
- توانایی صحبت کردن و بیان نیازها و گفتن کلماتی مثل «جیش»، «پی پی» و «دستشویی»
- عدم همزمانی با تغییرات و بحرانهای دیگر مانند جابهجایی منزل، از شیر گرفتن و جدا کردن جای خواب کودک
- توانایی در انجام مهارتهای حرکتی سنگین مثل راه رفتن و دویدن، بالا و پایین پریدن، نشستن روی دو پا، بالا و پایین رفتن از پله
چگونه کودک را از پوشک بگیریم؟ (بیان بهترین روش برای از پوشک گرفتن کودک)
حال که با شرایط لازم برای از پوشک گرفتن کودک آشنا شدید، در این بخش به این سوال پاسخ میدهیم که چگونه بچه را از پوشک بگیریم؟
در حقیقت برای از پوشک گرفتن کودک، باید از یک پروسه مشخص عبور کنید که شامل مراحل زیر است:
1- ذهن کودک را با خواندن قصه، داستان و نمایش آماده کنید
پیش از آنکه پروسه حذف پوشک را شروع کنید، بهتر است ذهن کودک را با خواندن کتابهایی که در مورد حذف پوشک و دستشویی رفتن است؛ آماده کنید.
شما میتوانید کتابهای مناسب برای از پوشک گرفتن کودک را با مراجعه به صفحهی خرید کتاب تربیت کودک تهیه کنید.
به این ترتیب قبل از اینکه کودک وارد پروسهی از پوشک گرفتن شود، بهصورت غیرمستقیم با مراحل آن آشنا خواهد شد.
از طرفی بیان داستانهایی در مورد خود کودک نیز میتواند جذاب و کمککننده باشد.
به این صورت که به ناتوانی او در بدو تولد اشاره کنید و با نشان دادن عکسها و فیلمهای مربوط به آن دوران، به او بگویید که: «ببین چه قدر کوچک و ناتوان بودی و هیچ کاری را نمیتوانستی انجام دهی اما بهمرور رشد کردی و بزرگتر شدی و بدون کمک ما این توانایی را پیدا کردی که غذا بخوری و راه بروی! حالا هم وقت آن رسیده است که با پوشک خدافظی کنی تا راحتتر راه بروی، بدوی و بازی کنی.»
همچنین اجرای نمایش با کمک عروسکها نیز میتواند کمککننده باشد و کودک بهصورت عینی و ملموس، دستشویی رفتن را یاد بگیرد.
اما نمایش عروسکی برای از پوشک گرفتن را چطور باید اجرا کرد؟ بهصورت زیر:
پوشک کودک را باز کنید و عروسک را به همراه او به دستشویی ببرید. سپس نشان دهید که عروسک یاد گرفته است که روی صندلی بنشیند و دستشویی کند. بعد از کودک بخواهید که او هم بنشیند و دستشویی کند و حتی برای یک بار هم که شده است، این کار را امتحان کند.
2- فرآیند از پوشک گرفتن را جذاب کنید!
بهمنظور اینکه محیط دستشویی برای کودک خوشایند باشد، باید جذابیت ایجاد کنید. چگونه؟
به این صورت که مثلاً به سلیقه و انتخاب کودک، دمپایی و لگن مخصوص تهیه کنید.
همچنین میتوانید از برچسب، رنگ انگشتی، برف شادی یا حبابساز استفاده کنید تا این پروسه را با بازی همراه کنید.
3- کودک را تشویق کنید
گاهی اوقات طی روز، پوشک کودک را باز کنید و او را تشویق کنید که از دستشویی استفاده کند.
بعد که این کار را کرد، بلافاصله یک برچسب یا خوراکی موردعلاقهاش را به او بدهید.
4- عجله نکنید و به تدریج پیش بروید!!
پس از اینکه مطمئن شدید کودک آمادگی کافی برای شروع مراحل از پوشک گرفتن را دارد، پوشک کودک را به مدت 2 الی 3 ساعت در روز باز کنید.
بعد هر 20 دقیقه یک بار، او را با توجه به مواردی که گفتیم به دستشویی ببرید.
پس از مدتی متوجه میشوید که فواصل زمانی مناسب برای کودک کدام است و چه زمانی نیاز به دستشویی رفتن دارد. این روند را به مدت یک هفته ادامه دهید.
آنچه که باید در طی این روند در نظر داشته باشید، این است که نباید مسئولیت را بر عهدهی کودک بگذارید.
بنابراین تا زمان ایجاد عادت دستشویی رفتن برای کودک، این شما هستید که باید حواستان به کودک باشد.
پس وقتی او سرگرم و یا مشغول بازی است؛ باید با یک جمله خبری به او اطلاع دهید که زمان دستشویی رفتن است و نباید به هیچ عنوان از او بپرسید که: «جیش نداری؟ بریم دستشویی؟»
در هفتهی دوم، مدتزمان بدون پوشک بودن کودک را افزایش دهید. به طور مثال کودک را از صبح تا ظهر پوشک نکنید و همین روند را ادامه دهید.
اگر کودک هم با انجام این کار همراهی خوبی داشت، او را در هفتهی سوم از صبح تا شب پوشک نکنید و به همین صورت در هفتهی چهارم، کودک را از شب تا صبح نیز پوشک نکنید.
اگر میدانید که کودکتان عادت دارد که طی شب دستشویی کند، سرِ ساعتی که میدانید وقت دستشویی رفتن است؛ او را به دستشویی ببرید و مجدداً به محل خوابش بازگردانید.
اگر به ترتیبِ همین روندی که گفتیم پیش بروید، میتوانید کودک را ظرفِ یک ماه از پوشک بگیرید.
حال که تا اینجا همراه ما بودید و متوجه شدید که باید چگونه کودک را از پوشک بگیریم، در ادامه همراه ما باشید تا چند نکتهی مهم در این باره را بررسی کنیم.
معرفی 7 نکتهی مهم در فرآیند از پوشک گرفتن
در کنار مواردی که تا حالا به آنها اشاره کردهایم، باید به یکسری نکات مهم دیگری که در فرایند از پوشک گرفتن کودک مهم است نیز توجه کنید.
این نکات مهم در پروسه از پوشک گرفتن کودک به شرح زیر هستند:
- محیط و شرایط خانه را برای شروع مراحل از پوشک گرفتن آماده کنید. یعنی چه؟
یعنی اینکه روی فرش و مبل را با روکش مناسب بپوشانید و یا از زیرانداز استفاده کنید.
همچنین برای زمان خوابیدن کودک نیز حتماً از تشکچههای نایلونی استفاده کنید. - از رفتن به مهمانی و یا مسافرت در این مدت خودداری کنید. چرا؟
زیرا باید روند از پوشک گرفتن پیوسته و بدون وقفه طی شود تا کودک به شرایط جدید عادت کند و دچار سردرگمی نشود. - در زمان از پوشک گرفتن کودک با او مهربان باشید.
بُکُن نَکُن، تهدید، سرزنش، باید و نباید، دعوا کردن و تغییر لحن و حالت چهره در زمانی که کودک در این فرآیند خطا دارد و نمیتواند خودش را کنترل کند؛ فقط موجب سرخوردگی و ایجاد ذهنیت نقص و شکست در او میشود.
همچنین عزتنفس و اعتمادبهنفس او به شدت کاهش پیدا میکند و درنتیجه امکان بروز چالشهای بیشتر وجود دارد.
بنابراین زمانی که کودک خودش را خیس میکند، او را بهآرامی بلند کنید و به دستشویی ببرید و با لحنی ملایم به او بگویید که:
«جای جیش و پی پی تو دستشوییه و ما اینجا دستشویی میکنیم. الآن لباست کثیف شده و ما باید عوضش کنیم. - از ساعت 5 و 6 عصر به بعد، مصرف نوشیدنیها و میوههای ادرارآور مانند هندوانه را کاهش دهید.
همچنین دستشویی رفتن را به روتین قبل از خواب کودک اضافه کنید. - در زمانی که کودک را برای دفع به دستشویی میبرید، به هیچ وجه نگویید که:
«اَه اَه! پیف پیف! چه بوی بدی!!».
این کار ممکن است باعث انزجار و حتی ترس کودک از مدفوعش شود.
بنابراین تلاش کنید که این عمل را برای او جذاب و خوشایند کنید.
مثلاً میتوانید بگویید که: «پی پیها میخوان برن خونهشون پیش مامانشون. باهاشون بای بای کن تا برن! - بعد از اینکه مراحل از پوشک گرفتن کودک کامل شد، پاداش دادن به او را بهصورت تدریجی کم و در آخر حذف کنید.
با این کار دیگر کودک، انتظار دریافت پاداش برای دستشویی رفتن را نخواهد داشت. - اگر کودک در طی فرآیند از پوشک گرفتن همکاری نکرد و این مراحل طول کشید، مدارا کنید و صبوری به خرج دهید و هرگز به عقب برنگردید و او را دوباره پوشک نکنید.
در این شرایط شما باید از روانشناس یا مشاور متخصص بهصورت اصولی برای رفع این مشکل اقدام کنید.
این موارد برای شرایطی که کودک شما لجبازی و پرخاشگری ندارد، بسیار مناسب هستند اما اگر کودک شما لجباز است پیشنهاد میکنیم که مطلب مدیریت لجبازی کودک را مطالعه کنید و برای از پوشک گرفتن کودک حتما از مشاور کمک بگیرید.
کلام آخر: آیا از پوشک گرفتن کودک سخت است؟
اگر هر کاری را بدون آموزش و اطلاع انجام دهید، انجام آن سخت است.
از پوشک گرفتن کودک نیز از این قاعده مستثنا نیست و حتماً باید با اطلاعات کافی، این کار را شروع کنید.
بنابراین پیشنهاد ما به شما این است که با کمک شناختی که از کودک دارید و با استفاده از موارد و نکتههایی که ما دربارهی گرفتن کودک از پوشک صحبت کردیم، این مسیر را شروع کنید.
منتها حتماً زمان از پوشک گرفتن کودک را طوری تنظیم کنید که با مسافرت و تعطیلاتی مثل عید نوروز که برنامههای شلوغی دارید، تداخل نداشته باشد.
چرا؟ زیرا بهترین روش برای از پوشک گرفتن کودک، تداوم مراحل است و باید از زمان آغاز تا وقتی که کودک بتواند بدون پوشک سر کند؛ روندی ثابت را حفظ کنید.
اما اگر سن کودک شما از 4 سال گذشته است و هنوز نتوانستید او را از پوشک بگیرید حتماً با یک متخصص مشورت کنید.
از طرفی اگر حس میکنید که در فرآیند تربیت کودک خود موفق نیستید و نیاز به کمک دارید، پیشنهاد میکنیم که به صفحهی “دوره های روانشناسی کودک” مراجعه و کودک خود را بهدرستی تربیت کنید.